فرض کنید قصد دارید یک ماشین اجاره کنید. برای تکمیل تراکنش، از طریق بلاک چین هزینه آن را با ارز دیجیتال پرداخت می‌کنید. پس از آن، رسیدی برای قرارداد مجازی خود دریافت می‌کنید. سپس یک کلید دیجیتال ماشین در تاریخ تعیین شده به شما ارائه می‌شود. به این فرآیند قرارداد هوشمند گفته می‌شود.
اگر کلید ماشین شما به موقع به دستتان نرسد، از طریق بلاک چین بازپرداخت را دریافت خواهید کرد. با این حال اگر کلید قبل از تاریخ مشخص شده برسد آن را دریافت می‌کنید در حالی که شخص دیگر هزینه را در تاریخ مشخص شده دریافت می‌کند. این بدان معنی است که می توانید از طریق یک تابع If-Then انتظار تحویل ایمن و مطمئن را داشته باشید.
هیچ یک از شرکت کنندگان نمی‌توانند بدون اطلاع طرف مقابل در قرارداد دخالت کنند و از آنجایی که هیچ واسطه ای وجود ندارد، هیچ کس نمی‌تواند قرارداد را دستکاری کند و هیچ دستمزد واسطه‌ای وجود ندارد.
این یک مثال بود، اما قراردادهای هوشمند برای همه موقعیت‌ها اعمال می‌شوند. این موارد می‌تواند خدمات مالی، توافق نامه، حق بیمه و موارد دیگر باشد.
قرارداد هوشمند چیست؟
قرارداد هوشمند یک برنامه کامپیوتری یا یک پروتکل برای انجام تراکنش است که برای اجرای خودکار، کنترل، مستندسازی یا رویدادها و اقدامات مرتبط، با توجه به شرایط یک قرارداد یا توافق در نظر گرفته شده است. قراردادهای هوشمند امکان انجام مبادلات به عنوان مثال پول، سهام، املاک یا هر چیزی با ارزش مشخص را بدون نیاز به واسطه فراهم می‌کنند.
قرارداد هوشمند شامل انتقال پول یا دارایی به یک برنامه است. برنامه کد را اجرا می‌کند و به‌طور خودکار شرایطی را تأیید می‌کند که تعیین می‌کند آیا دارایی باید برای شخصی ارسال شود یا به دیگری برمی‌گردد یا اینکه سرمایه باید بازپرداخت شود، یا ترکیبی از انواع این فرایندها. در همین حال، دفتر غیرمتمرکز سند را ذخیره و تکثیر می‌کند و از این رو آن را ایمن تر می‌کند.
قراردادهای هوشمند برای اولین بار در سال 1994 توسط نیک سابو، دانشمند کامپیوتر آمریکایی که یک ارز مجازی به نام بیت گلد را در سال 1998 اختراع کرد، پیشنهاد شد. در واقع اغلب شایعه می‌شود که سابو ساتوشی ناکاموتوی واقعی، مخترع ناشناس بیت کوین است، که او آن را رد کرده است.
سابو قراردادهای هوشمند را به عنوان پروتکل‌های تراکنش رایانه‌ای تعریف کرد که شرایط یک قرارداد را اجرا می‌کنند. او می‌خواست عملکرد روش‌های تراکنش الکترونیکی مانند POS (نقطه فروش) را به حوزه دیجیتال گسترش دهد.
مزایا و معایب قراردادهای هوشمند چیست؟
در ادامه به برخی از مزایا و معایب Smart contract ها می‌پردازیم.
مزایای قراردادهای هوشمند:
- پشتیبان گیری: اسناد شما در بلاک چین به طور خودکار با یک نسخه پشتیبان با چند بار کپی کردن آنها ایجاد می‌شود.
- دقت: قراردادهای هوشمند نه تنها عملیات سریع و ارزان‌تری را برای شما فراهم می‌کنند، بلکه از شر خطاهایی که هنگام تکمیل دستی فرم‌ها با آنها مواجه می‌شوید، خلاص می‌شوند.
- سرعت: عملیات دستی برای پردازش اسناد شما به زمان و انرژی زیادی نیاز دارد. با قراردادهای هوشمند، شما فقط از کد نرم افزاری برای اتوماسیون استفاده می‌کنید. این قابلیت به شما امکان می‌دهد در زمان صرفه جویی کنید.
- خودمختاری: شما سازنده یک توافق هستید، به این معنی که مجبور نیستید برای خدمات یک کارگزار، وکیل یا هر واسطه دیگری تماس بگیرید. این قابلیت همچنین از دستکاری توسط شخص ثالث جلوگیری می‌کند زیرا عملیات به طور خودکار توسط شبکه مدیریت می‌شود.
- ایمنی: فناوری رمزنگاری هک کردن بلاک چین را غیرممکن می‌کند، بنابراین به اسناد شما اجازه می‌دهد همیشه ایمن باشند.
- پس انداز: از آنجایی که قراردادهای هوشمند دیگر به خدمات واسطه نیاز ندارند، می‌توانید پول زیادی را پس انداز کنید.
- اعتماد: اسناد شما در یک دفتر کل مشترک ایمن و محافظت می‌شود و احتمال از دست دادن آنها را از بین می‌برد.
معایب قراردادهای هوشمند:
- آنها هنوز به طور کامل توسعه نیافته‌اند و هنوز امکان ورود اشکالات به کد وجود دارد.
- هنوز پاسخ روشنی در مورد نحوه تنظیم قراردادها یا معاملات مالیاتی توسط دولت ها وجود ندارد.
قبل از انتشار قرارداد هوشمند باید به چیزهای زیادی فکر کرد زیرا ممکن است اتفاق غیرمنتظره ای رخ دهد.
کاربرد قراردادهای هوشمند چیست؟
قراردادهای هوشمند می‌توانند تأثیر زیادی بر صنایع داشته باشند. بسیاری از آنها همچنین می‌توانند از قراردادهای هوشمند برای عملیات تجاری استفاده کنند. فناوری بلاک چین معتقد است که قراردادهای هوشمند به زودی در یک ترکیب محتوای دیجیتال و کاغذی ادغام می‌شوند که قراردادها را از طریق بلاک چین تأیید می‌کند و سپس توسط یک نسخه فیزیکی پشتیبانی می‌شود.
برخی از بلاک چین ها فقط برای مدیریت قراردادهای هوشمند متولد می‌شوند.
به عنوان مثال اگر می‌خواهید یک خودرو را به صورت آنلاین و بدون قرارداد هوشمند خریداری کنید. برای انجام این کار شما نیاز دارید:
- یک سایت لیست برای نگهداری اطلاعات مربوط به تمام خودروهایی که می‌خواهید ببینید.
- راهی برای ارتباط با فروشندگان پیدا کنید.
- یک سیستم پرداخت که به شما امکان می‌دهد پس از پیدا کردن ماشین خود، پول را مبادله کنید.
- مقداری ظرفیت برای بازپرداخت در صورت مشخص شدن ماشین غیرقانونی در نظر بگیرید.
- همچنین باید مبادله مالکیت خودرو را با مقامات ثبت کنید.
هر یک از این نکات مستلزم این است که به سایت یا سرویسی که به آن دسترسی دارید اعتماد کنید و اغلب اوقات، هر بخش از این فرآیند توسط شرکت یا فرد متفاوتی کنترل می‌شود.
آینده قراردادهای هوشمند
امروزه، اکثر بلاک چین ها دارای عملکرد قرارداد هوشمند هستند، با جوامعی فعال از توسعه دهندگان که با استفاده از قراردادهای هوشمند روی بلاک چین هایی مانند کازماس کار می‌کنند. دامنه قابلیت‌های قراردادهای هوشمند می‌تواند از بسیار ساده مانند بیت کوین یا لایت کوین تا پیشرفته تر در بلاک چین های دارای قابلیت dapp مانند اتریوم و پولکادات متغیر باشد.